امروزه با توجه به مصرف سوخت بالا و تولید آلودگی های محیط زیستی موجب شد خودروسازان به سمت تولید خودروهایی بروند که مصرف سوخت کم تری داشته باشند، تا هم سوخت کم تری مصرف شود و هم آلاینده های کم تری تولید شود.
برخی از این خودرو های نوین به صورت برقی – بنزینی و برخی دیگر به صورت کاملاً برقی اند. اکثر خودروهای هیبرید موجود در بازار به گونه ای اند که موتور بنزینی، هم وظیفه شارژ باتری موتور برقی را بر عهده دارد و هم به عنوان پیشرانه مورد استفاده قرار می گیرد. به بیانی دیگر، موتور بنزینی، هم شارژر است و هم محرک.
اما در برخی دیگر از خودروهای هیبریدی موتور بنزینی فقط وظیفه شارژ باتری موتور برقی را بر عهده دارد و در زمان لازم روشن می شود تا باتری را شارژ کند.
ولی سوال اصلی اینجاست که خودرو های الکتریکی با خودرو های هیبریدی و پلاگین هیبریدی چه تفاوتی دارد و کدام یکی میتواند قدرت و شتاب مورد نیاز ما را تامین کند . همچنین باید این سوال را بپرسیم که مثلا خودرو های هیبریدی چگونه کار میکنند یا نحوه کارکرد خودرو های الکتریکی با خودرو های هیبریدی چه تفاوتی دارند. برای پاسخ به این پرسش ها در ادامه این مقاله همراه ما باشید.
معرفی خودروهای الکتریکی
خودروی الکتریکی / Electric Car به خودرویی می‌گویند که یک یا چند موتور الکتریکی داشته باشد و انرژی خود را از باتری‌های قابل شارژ تأمین کند. باتری‌هایی که معمولاً زیر کف خودرو جاسازی می‌شوند.
احتمالاً دو کلمه EV را دیده‌اید که مخفف کلمات خودروی الکتریکی می‌باشد.خودروهای الکتریکی متفاوت از خودروهای هیبریدی و پلاگین هیبریدی هستند زیرا فاقد بخش درون‌سوز بنزینی یا دیزلی می‌باشند.به منظور شارژ دوباره باتری خودروی الکتریکی شما باید دوشاخه را به سوکت خانگی یا شبکه شارژ عمومی وصل کنید.
خودروهای الکتریکی روز به روز محبوب‌تر می‌شوند زیرا فاقد آلایندگی می‌باشند. این خودروها دی‌اکسید کربن یا ذرات آلاینده تولید نمی‌کنند. این آلاینده‌ها در گرم شدن کره زمین و آسیب به کیفیت هوا مخصوصاً در محیط‌های شهری تاثیر دارند.
معرفی خودرو پلاگین هیبریدی
خودروهای پلاگین هیبرید یا به اختصار PHEV، در مقایسه با مدل‌های هیبرید از باتری قوی‌تر استفاده میکنند و بنابراین، شعاع حرکتی آنها در حالت رانندگی تمام برقی بیشتر است.
همانطور که از نام این خودروها مشخص است، برای شارژ باتری، مدل‌های پلاگین هیبرید باید به برق شهری یا ایستگاه‌های شارژ مخصوص متصل شوند. در صورت کاهش ظرفیت باتری تا سطح مشخص (در برندهای مختلف متفاوت است)، همانند خودروهای هیبرید، موتور برقی در کنار پیشرانه‌ی بنزینی فعالیت می‌کند.
معرفی خودرو هیبریدی
یک اتومبیل هیبریدی، خودرویی است که از هر دو موتور الکتریکی و موتور احتراقی یا بنزینی استفاده می‌کند. موتور الکتریکی خودرو هیبریدی و موتور بنزینی آن، به طور مستقیم برای چرخاندن چرخ‌های ماشین و کار کردن آن، با یکدیگر کار میکنند.
موتور الکتریکی خودرو هیبریدی، انرژی خود را از یک باتری می‌گیرد که معمولا در صندوق عقب یا در کف خودرو قرار می‌گیرد. در شرایطی که کار کردن ماشین تنها نیاز به استفاده از موتور الکتریکی خودرو هیبریدی دارد، مثلا رانندگی با سرعتی خاص انجام می‌شود یا ماشین در حالت بدون حرکت است، موتور احتراقی خاموش می‌ماند و هیچ بنزینی مصرف نمی‌شود. هنگامی که شارژ باتری تا میزان خاصی تخلیه شود و یا ماشین به گاز و سرعت بیشتری احتیاج داشته باشد، موتور های هیبریدی بنزینی به طور خودکار شروع به کار میکنند تا به شارژ مجدد باتری و پیش راندن چرخ‌های محرک کمک کنند.
تفاوت در شارژ خودرو ها
شارژ خودرو هیبریدی
در یک وسیله نقلیه الکتریکی هیبریدی (HEV) تمام فرایند شارژ باتری‌ها در داخل خودرو انجام خواهد شد! انرژی مورد نیاز برای شارژ باتری‌ها از طریق موتور احتراقی داخلی و یا ترمزگیری فراهم می‌شود. در حقیقت شما با پُر کردن باک بنزینِ یک خودروی هیبریدی، باتری‌های آن را نیز شارژ می‌کنید. تمام فرایند شارژ به صورت خودکار و بدون نیاز به مداخله راننده اتفاق خواهد افتاد. البته بعضی از هیبریدی‌ها به شما اجازه می‌دهند که کم و بیش بتوانید باتری‌های آنها را خودتان شارژ کنید؛ اما به طور کلی فرایند شارژ هیبریدی‌ها و مصرف انرژی برق در خودروهای یادشده کاملاً خودکار انجام می‌شود.
شارژ خودرو پلاگین هیبریدی
تفاوت عمده میان اتومبیل‌های هیبریدی و وسایل نقلیه پلاگین هیبریدی را باید در توانایی برخورداری خودروهای پلاگین هیبریدی از یک منبع انرژی خارجی به منظور تأمین برق مورد نیاز باتری‌ها دانست. البته در هر دو مورد (هیبریدی‌ها و پلاگین هیبریدی‌ها) باید به پمپ بنزین مراجعه کرده و منبع انرژی مورد نیاز برای موتور احتراق داخلی را فراهم کرد. روش‌های مختلفی برای شارژ اتومبیل‌های پلاگین هیبریدی وجود دارد. در اکثر مواقع خودروهای یادشده به کابل شارژ مجهز بوده و می‌توان کابل مزبور را به پریزهای برق خانگی و 120 ولتی متصل نمود. همچنین امکان استفاده از ایستگاه شارژ خانگی سطح 2 با توان 240 ولت (یا EVSE خودروهای الکتریکی) و یا ایستگاه‌های شارژ سطح 2 عمومی وجود دارد. شارژ خانگی که به نام سطح 1 نیز شناخته می‌شود؛ می تواند نیاز اکثر پلاگین هیبریدی‌ها را بر طرف کند. شارژ سطح 2 معمولاً چند ساعت به طول می‌انجامد. برای استفاده از ایستگاه شارژ عمومی، کابل شارژ را به اتومبیل خود متصل کرده و با استفاده از کارت بانکی و یا اپلیکیشن‌های تلفن همراه، هزینه شارژ را پرداخت خواهید کرد.
شارژ خودرو الکتریکی
وسایل نقلیه الکتریکی باتری دار که معمولاً با نام اتومبیل‌های الکتریکی شناخته می‌شوند، برای شارژ باتری‌های خود باید از یک منبع خارجی استفاده کنند. این منبع میتواند یک پریز خانگی معمولی 120 ولتی، ایستگاه شارژ خانگی یا شارژ عمومی 240 ولتی و سطح 2 و یا در بیشتر موارد، شارژرهای سریع و سطح 3 عمومی باشد.
اکثر مالکان و یا کسانی که اتومبیل های الکتریکی را کرایه میکنند؛ در هنگام شب و در خانه و یا در هنگام روز و با استفاده از ایستگاه‌های شارژ محلی، باتری اتومبیل خود را شارژ کرده و در مواقعی که مسافت‌های طولانی را در پیش دارند؛ از شارژرهای سریع سطح 3 و عمومی استفاده میکنند. بکارگیری مداوم شارژرهای سریع میتواند هزینه‌های اشخاص مزبور را افزایش داده و فشار زیادی را برروی باتری‌های اتومبیل وارد کند.
تفاوت در قیمت خودرو ها
قیمت خودروهای الکتریکی به طور چشمگیری بالاتر از اتومبیل‌های هیبریدی، پلاگین هیبرید و احتراقی است. قیمت بالای اتومبیل‌های مزبور به دلیل ارزش بالای مواد به کار رفته در باتری‌ها و هزینه تولید آنها است. به عنوان نمونه قیمت مدل 2021 هیوندای کونا معمولی حدود 20 هزار دلار است؛ اما در مقابل برای خرید نسخه الکتریکی کونا باید 37 هزار دلار هزینه کرد. قیمت مدل 2021 خودروی معروف پولاستار 2 حدود 60 هزار دلار بوده و در مقابل برای خرید مدل 2021 ولوو S60 باید نزدیک به 38 هزار دلار هزینه کرد! البته نرخ‌های یاد شده را می‌توان با توجه به برخورداری از معافیت‌های مالی و مالیاتی کاهش داد.
نیسان لیفت کامپکت 2021 یکی از مقرون به صرفه‌ترین اتومبیل‌های الکتریکی بازار در نسخه پایه با قیمت 31620 دلار به فروش می‌رسد. قیمت مزبور بیش از 12 هزار دلار بیشتر از یک سدان جمع و جور کمپانی نیسان همانند مدل 2021 سنترا به ارزش 19410 دلار است! پیش بینی می‌شود که با تولید مدل‌های بیشتر و اقتصادی اتومبیل‌های الکتریکی و پیشرفت تکنولوژی‌ها مرتبط به آن، قیمت خودروهای مزبور در آینده کاهش یابد.
تفاوت در هزینه نگهداری
هزینه نگهداری در خودروهای هیبرید دامنه گسترده تری دارد. در خودروهای هیبرید علاوه بر نگهداری بخش های مربوط به موتور الکتریکی خودرو، نیاز است بخش های مرتبط با موتور احتراقی خودرو نیز تحت نظر قرار گیرد.
هزینه های مربوط به تعویض روغن موتور و فیلترها، تعویض روغن گیربکس، تعویض تسمه ها، محلول ضد یخ (Coolant) و همچنین تعویض شمع ها از جمله هزینه هایی است که برای مراقبت از موتور احتراقی و کارکرد مناسب آن نیاز است. البته هزینه های مربوط به موتورهای احتراقی در خودروهای هیبرید نسبت به خودروهایی که در آن ها تنها از موتور احتراقی استفاده شده کم تر است، اما هزینه های این خودروها نسبت به خودروهای تمام الکتریکی (EV) بیش تر است.
هزینه های مربوط به موتور احتراقی در خودروهای تمام الکتریکی (EV) وجود ندارد، اما بخش های مکانیکی خودرو مانند کمک فنرها، اجزای جلوبندی و عقب بندی، تایرها و… در این خودروها وجود دارد، بنابراین هزینه های مرتبط با آن ها نیز وجود دارد.
مسائل مربوط به افت قدرت ذخیره سازی باتری یا فاسد شدن آن در هر دو نوع هیبرید و تمام الکتریکی وجود دارد. در صورت خرابی باتری و تمام شدن گارانتی آن، هزینه زیادی باید برای تعویض باتری صرف شود، زیرا هم خود باتری گران است و هم دستمزد تعویض آن.
کدام خودرو مناسب ایران است ؟
بسیاری از کارشناسان با توجه به عدم وجود زیرساخت مناسب (مانند ایستگاه‌های مخصوص شارژ باتری و …) و همچنین قیمت پایین سوخت‌های فسیلی در ایران، از اتومبیل‌های هیبریدی به عنوان بهترین گزینه کشور برای کاهش سطح آلودگی هوا و ورود به نسل جدید خودروها نام می‌برند. علاوه بر این، برخی از متخصصان حوزه حمل و نقل، جاده‌های ایران را فاقد کیفیت لازم برای میزبانی از خودروهای تمام برقی می‌دانند.